Postępowanie po zabiegach stawu barkowego

Średnie i małe uszkodzenia stożka rotatorów – mniejsze niż 3 centymetry średnicy

Stabilizator odwodzący przez 6 tygodni, może być zdejmowany do kąpieli i posiłków Ćwiczenia bierne zewnętrznej rotacji z kijem zaczynamy od razu po operacji.

Jeśli uszkodzony był również mięsie m. podłopatkowy rotację zewnętrzną ćwiczymy tylko do 0 stopni. Ćwiczenia zginania i prostowania łokcia zaczynamy natychmiast po zabiegu. Pacjent zaczyna ćwiczenia posuwania po stole natychmiast po zabiegu. Po 6 pełnych tygodniach zdejmujemy stabilizator. Od tej pory zaczynamy bierne ćwiczenia podnoszenia ponad głowę, ze sznurkiem drugą ręką i kontynuujemy ćwiczenia z kijem od szczotki. Ćwiczenia czynne z niewielkim oporem podnoszenia ręki nad głowę zaczynamy po 12 tygodniach - także oporową rotację zewnętrzną, wewnętrzną, ćwiczenia bicepsa. Cały czas kontynuujemy ćwiczenia zwiększające zakres ruchomości.

Duże i masywne uszkodzenia stożka rotatorów – większe niż 3 centymetry średnicy

Stabilizator odwodzący przez 6 tygodni, może być zdejmowany do kąpieli i posiłków.

Ćwiczenia bierne zewnętrznej rotacji z kijem zaczynamy od razu po operacji.

Jeśli uszkodzony był również mięsień m. podłopatkowy, rotację zewnętrzną ćwiczymy tylko do 0 stopni. Po 6 pełnych tygodniach zdejmujemy stabilizator. Od tej pory zaczynamy bierne ćwiczenia, ze sznurkiem drugą ręką i kontynuujemy ćwiczenia z kijem od szczotki. Nie wolno wykonywać aktywnego podnoszenia ręki nad głowę (siłą operowanej reki) przez 3 miesiące.

Dla uszkodzeń między 3 a 5 centymetrów średnicy ćwiczenia wzmacniające zaczynamy 3 miesiące po zabiegu. Jeśli uszkodzenia mają powyżej 5 cm lub są to operacje rewizyjne ćwiczenia wzmacniające zaczynamy po 4 miesiącach od zabiegu.

Uszkodzenia mięśnia podłopatkowego

Ćwiczenia rotacji zewnętrznej poza zakres neutralny zaczynamy wykonywać po 6 tygodniach. Jeśli uszkodzenie obejmuje tylko górną część, możemy wykonywać ćwiczenia bierne do 20 – 30 stopni rotacji zaraz po zabiegu operacyjnym.

Wszystkie inne zalecenia jak w uszkodzeniu stożka rotatorów w zależności od jego wielkości.

Naprawa uszkodzenia typu SLAP

Stabilizator odwodzący utrzymujemy do 4 tygodni po zabiegu. Zdejmujemy go do mycia i posiłków. Ćwiczenia bierne zewnętrznej rotacji z kijem zaczynamy od razu po operacji. Pacjent zaczyna ćwiczenia posuwania po stole natychmiast po zabiegu. Jeśli zabieg uzupełniony był o uwolnienie tylnej torebki zaczynamy ćwiczenia „rozciągania śpiocha” natychmiast po zabiegu.

Stabilizator przestajemy stosować 4 tygodnie od zabiegu, od tej pory zaczynamy bierne ćwiczenia podnoszenia ponad głowę, ze sznurkiem drugą ręką i zaczynamy ćwiczenia „rozciągania śpiocha” (zabieg nieposzerzony o uwolnienie tylnej torebki). Kontynuujemy ćwiczenia biernej rotacji zewnętrznej z kijem. Ćwiczenia rozciągania „o ścianę” zaczynamy 6 tygodni od zabiegu. Ćwiczenia wzmacniające z oporem włączamy od 6 tygodnia od zabiegu. Ćwiczenia wzmacniające biceps zaczynamy 8 tygodni po zabiegu. Rozciąganie kontynuujemy do momentu aż zakres ruchomi jest pełen. Nie wolno wykonywać żadnych aktywności sportowych nad głową, które wymagają rzutów uderzeń (tenis, siatkówka, koszykówka itd.) aż do 7 -8 miesięcy do operacji.

Tenodeza głowy długiej bicepsa

Jeśli operacja jest wykonywana wraz z naprawą stożka rotatorów postępowanie pooperacyjne jest takie jak przy odpowiednim uszkodzeniu stożka. Najważniejsze jest wczesne rozpoczęcie ćwiczeń aktywnych zgięcia i wyprostu łokcia – zaraz po zabiegu operacyjnym. Ćwiczenia wzmacniające mięśnia bicepsa zaczynamy dopiero 3 miesiące po operacji. Stabilizator utrzymujemy do 6 tygodni po zabiegu, chociaż jeśli tenodeza wykonywana jest w sposób izolowany można od razu po zabiegu wprowadzić ćwiczenia zwiększające zakres ruchomości ponad głowę.

Zabieg niestabilności - Bankart

Stabilizator odwodzący utrzymujemy przez 6 tygodni chyba, że sportowiec z sportami rzucanymi i ręka dominująca to 4 tyg. Pod koniec 6 tygodniach zaczynamy ćwiczenia rozciągające: zaczynamy od pełnego zgięcia do przodu, ale rotacja zewnętrzna powinna być ograniczona do połowy ruchu w stosunku do normalnej strony. Takie ograniczenie rotacji zewnętrznej utrzymujemy do 3 miesięcy po operacji. Wyjątek stanowi ręka dominująca u sportowców, wtedy możemy dołożyć do tego ograniczenia dokładamy około 10 stopni wg tolerancji i stopniowo. Ćwiczenia wzmacniające rozpoczynamy też 6 tygodni od zabiegu. Wyjątek stanowi wykonanie „remplissage”, kiedy ćwiczenia wzmacniające zaczynamy dopiero 3 miesiące po zabiegu.

KOMBINACJE USZKODZEŃ

SLAP i stożek rotatorów.

Stabilizator nosimy do 6 tygodni. Jeśli uszkodzenie stozka jest niewielkie natychmiast rozpoczynamy „ślizganie po stole” i ćwiczenia bierne rotacji zewnętrznej. Jeśli uszkodzenie stożka jest duże, „ślizganie po stole” odkładamy do 6 tygodni pooperacyjnych. Na zakończenie 6 tygodnia zdejmujemy stabilizator. Rozpoczynamy ćwiczenia rozciągające na sznurku. Aktywne podnoszenie ręki nad głowę rozpoczynamy dopiero 3 miesiące po operacji. Ćwiczenia wzmacniające zaczynamy od 3 miesiąca chyba, że uszkodzenie stożka jest duże w takim razie dopiero po 4 miesiącach.

Połączenie naprawy SLAP i niestabilności typu Bankart

Rehabilitacja jest taka sama jak po operacji niestabilności. W przypadku dodatkowej procedury „remplissage” ćwiczenia wzmacniające rozpoczynamy dopiero 3 miesiące od zabiegu.

Naprawa stożka rotatorów i naprawa niestabilności – Bankart razem

Stabilizator utrzymujemy do 6 tygodni od zabiegu z ograniczeniem rotacji zewnętrznej do 0 stopni. Na koniec 6 tygodnia rozpoczynamy ćwiczenia rozciągające ze sznurkiem. Bierne ćwiczenia rotacji zewnętrznej zaczynamy po 3 miesiącach do połowy zakresy ręki nieoperowanej. Ćwiczenia wzmacniające zaczynamy dopiero po 3 miesiącach lub jeśli uszkodzenie stożka rotatorów było duże odkładamy je do 4 miesięcy po zabiegu.

Operacja niestabilności wg Latarjet

Stabilizator utrzymujemy do 6 tygodni od operacji. Po 6 ytgodniach zdejmujemy szynę i zaczynamy bierne podnoszenie ręki nad głowę. Zaczynamy również bierne ćwiczenia rotacji zewnętrznej do połowy zakresu możliwego po drugiej stronie. Nie zwiększamy zakresu zewnętrznej, aż do 3 miesięcy pooperacyjnych. Jeśli RTG wykonane po 3 miesiącach pokaże, że przeszczep jest w dobrym miejscu rozpoczynamy ćwiczenia wzmacniające. 6 miesięcy od zabiegu, jeśli przeszczep jest dobrze skonsolidowany z panewką pacjent może zacząć podnoszenie niewielkich ciężarów na siłowni. Najlepiej, jeśli pacjenci powrócą do sportu dopiero po 1 roku od operacji. RTG wykonujemy po 6 tygodniach, 3 miesiącach i 6 miesiącach i po roku.

Konrad Malinowski